🎍 Kılış Oluş Durum Fiilleri Nedir
1 İş(Kılış) Fiilleri 2- Durum Fiilleri 3-Oluş Fiilleri İŞ(KILIŞ) FİİLLERİ: Öznenin kendi isteği ile gerçekleşen bir nesneyi olumlu veya olumsuz yönde etkileyen fiillere denir. Eğer fiile sorduğunuz "ne, neyin, kimin" sorularından birinden cevap alabiliyorsanız bu fiil iş(kılış) fiili denir.
Türkiyede lightboard ile ders anlatımının öncüsü 5 Yıldız Yayınları'nda 7. sınıf Türkçe dersleri, fiiller konu anlatımı (kılış, durum, oluş fiileri, bilinen geçmiş zaman, duyulan geçmiş zaman, şimdiki zaman, gelecek zaman, geniş zaman, gereklilik kipi, dilek – şart kipi, istek kipi, emir kipi) ile devam ediyor.
Oluş Fiilleri en kolayıdır. Burada öznenin engelleyemeyeceği eylem söz konusudur. Sararmak, solmak, ölmek, yaşlanmak, kızarmak vb..Nesne almaz. Durum: Fiil öznenin o anki durumunu bildirir cümle nesne almaz genellikle. oturmak, uzanmak, yürümek, uyumak, bakmak vb.. Yapısına göre fiiller:
FiillerinAnlam Özellikleri (İş, Oluş ve Durum Fiilleri) 1. İş (Kılış) Fiili 2. Durum Fiili 3. Oluş Fiili. 64244. İş, oluş, durum ve hareket bildiren sözcüklere fiil (eylem) denir. Anlamlarına göre fiiller; iş fiilleri, oluş fiilleri ve durum fiilleri olmak üzere üç grupta incelenir. Fiil (Eylem) 64019
2) Oluş Eylemleri Öznenin iradesi dışında, çoğu kez dış etkilerle gerçekleşen; bir durumdan, nitelikten başka bir duruma, niteliğe geçişi ifade eden fiillerdir. Oluşun, özneden başka varlığı etkilemesi söz konusu değildir.
Durum Fiili Hakkında Bilgi, Durum Fiili Nedir Örnekler. Anlamına göre fiiller durum fiili, kılış fiili ve oluş fiili olmak üzere üçe ayrılmaktadır. Durum fiilleri nesne olmayan fiillere verilen isimdir. Öznenin içinde bulunduğu durumu yansıtır. Bu fiillerin önüne “onu” kelimesi getirildiğinde cümlenin anlamı bozulur.
İşkılış fiillerinin başına “onu” kelimesini getirdiğimizde anlamlı bir ifade oluşur. “Neyi, kimi” sorularına cevap verirler. Ahmet, elindeki taşı suya attı. Neyi? sildi. anlattı. temizledi. yazdı. onu FİİLLER(EYLEM) 2. Oluş fiilleri: Kendiliğinden oluşan değişikliği anlatan fiillerdir.
A oluş, durum, iş-kılış B) durum, iş-kılış, oluş C) iş-kılış, durum, oluş D) durum, oluş, iş-kılış 6. Aşağıdaki cümlelerin hangisi fiilin anlam özelliğine göre diğerlerinden farklıdır? A) Kimse yokken bana şarkı söyledi. B) Boncukları sabırla ipe dizdi. C) Herkes uyurken, erkenden işe gitti.
Görüldüğü gibi yukarıdaki fiiller bir hareket bildirmektedir ve bu hareket kişinin kendi isteğiyle gerçekleşmektedir bu yüzden yukarıdaki fiiller durum fiilleridir. Not: Durum fiilleri de oluş fiilleri de geçişsiz fiillerdir. Demir suya batınca paslandı. (oluş fiilli cümle) Camları tek tek kırararak büyük bir rekora imza
LZ6A. İş fiili ne demektir, iş fiili ne anlama gelir, iş fiiline örnek veriniz, iş fiili hangi soruların cevabıdır, iş fiili ile ilgili cümleler, Durum fiili ne demektir, Durum fiili hangi sorulara cevap verir, Oluş fiili ne demektir, Oluş fiili ne anlama gelir, Oluş fiiline örnek Kaça AyrılırFiiller, anlattıkları hareketin niteliğine göre değişik özellikler üç grupta inceleyebilirizaKılış fiilleri Sponsorlu Bağlantılar bDurum fiillericOluş fiilleriFarkları Nedir? Nasıl Anlaşılır?Bunları birbirinden ayırt etmek için pratik olarak şu bilgiyi kullanabiliriz.Eğer bir fiil geçişli ise yani neyi’, kimi’ sorularını sorabiliyorsak kılış fiilidir.*Kırmak ,atmak , dikmek, içmek, ezmek,delmek,yolmak,dizmek….Görüldüğü gibi yukarıdaki fiillere neyi kırmak?, neyi atmak…’sorularını bu fiiller geçişlidir ve geçişli olduğu için de kılış fiilidir veya Bir işin, kılışlın yapıldığını, yapılacağını anlatan fiillerdir. Kılış fiillerinde eylem bir nesne üzerinde gerçekleşir.* Bu tür fiiller mastar durumunda iken “kimi, neyi” sorularına cevap fiilleri NesneSulamak Neyi sulamak BahçeyiBoyamak Neyi boyamak ArabayıSevmek Kimi sevmek İnsanlarıFiil, öznenin kendi iradesi dışında geçirdiği değişimi anlatıyorsa ve bir hareket bildirmiyorsa o fiil oluş fiilidir.*Sararmak ,Yaşlanmak,Uzamak, Paslanmak,büyümek,solmak,acıkmak…Görüldüğü gibi yukarıdaki fiiller geçişli olmadığı için kılış fiili hareket olmadığı için ve eylem öznenin kendi isteği dışında gerçekleştiği için bu fiiller oluş öznenin kendi iradesinde yani kendi isteği ile gerçekleşiyorsa ve fiil bir hareket ifade ediyorsa o fiil durum fiilidir.*Yürümek, oturmak, gitmek, çıkmak,ağlamak…Görüldüğü gibi yukarıdaki fiiller , bir hareket bildirmektedir ve bu hareket kişinin kendi isteğiyle gerçekleşmektedir bu yüzden yukarıdaki fiiller durum fiilleridir. Sponsorlu Bağlantılar Önemli Durum fiilleri de oluş fiilleri de geçişsiz Durum ve Oluş Fiillerine ÖrneklerDemir suya batınca paslandı.oluş fiilli cümleCamları tek tek kırararak büyük bir rekora imza attıkılış fiilli cümleGözlerinden adeta kan gelircesine ağladıdurum fiilli cümleve konuda bahsedilen örnek kelimelerden yola çıkarak sizde cümleler Hakkında Daha Detaylı Bilgi için Tıklayınız…Fiilimsi Hakkında Daha Detaylı Bilgi için Tıklayınız…
Fiillerde anlam, iş fiillerine örnekler, oluş fiillerine örnekler, durum fiillerine örnekler, iş – oluş – durum fiilleri örnekleri, 60 tane anlamlarına göre filler örnek Göre Fiillerİş Kılış Fiilleri Nedir?Kişi ya da varlığın yani öznenin kendi isteği ile gerçekleştirdiği veya gerçekleştireceği, öznenin bir nesneyi etkilediği fiillere iş kılış fiilleri denir.➜ İş kılış fiilleri bir işi, hareketi anlatır. Bu işi ve hareketi yapan bir özne vardır. Öznenin yaptığı bu iş ve hareketten etkilenen bir de nesne vardır.➜ Bir fiilin iş fiili olup olmadığını bulmak için önce fiile yani yükleme “kim, ne?” sorularından biri sorulur. Özne varsa bu sefer fiile yani yükleme “ne, neyi, kimi?” soruları sorulur. Eğer bu sorulara cevap alabiliyorsak o fiil iş kılış Fiillerine Örnekler➥ Vazoyu kedi kırmış.➥ Salona girer girmez paltosunu koltuğa fırlattı.➥ Evlat, elindeki silahı yere bırak.➥ Osman, hoşça kal demeden telefonu yüzüme kapattı.➥ İyi izle; topu doksana atacak.➥ Annem akşama kadar cam sildi.➥ Akşam ninem bize masal anlatacak.➥ Eşyaları taşımadan önce evi güzelce temizledik.➥ Tüm sınıf bahçedeki çöpleri topladı.➥ Küçük kız sırtındaki koca çuvalı yolun karşısına kadar taşıdı.➥ Bu güzel hikayeyi Selma yazmış.➥ Zorlansam da sonunda kavanozun kapağını açtım.➥ Dün gece rüyamda okul birincisi olduğumu gördüm.➥ Bu sorunun cevabını öğretmen de bilmiyormuş.➥ Giderken unutmamak için hediyesini çantasına koydu.➥ Bir haftadır aradığı küpesini temizlik yaparken koltuğun altında buldu.➥ Şair kendisine sorulan soruları samimiyetle cevapladı.➥ Araba az daha küçük çocuğa çarpacaktı.➥ Babamla birlikte bahçenin her bir köşesine ağaç diktik.➥ Çocuklar anlatılanları can kulağıyla Fiilleri Nedir?Öznenin içinde bulunduğu ve süreklilik gösteren durumunu anlatan fiillere durum fiilleri denir.➜ Durum fiillerinde eylem, öznenin isteği ile gerçekleşmiştir. Fakat fiilden etkilenen bir nesne yoktur. Bu nedenle durum fiillerinde nesneyi bulmaya yönelik sorduğumuz “ne, neyi, kimi?” sorularına cevap alınamaz.➜ Bir fiilin durum fiili olup olmadığını anlamak için fiilin başına “onu” kelimesini getirebiliriz. Anlamsız oluyorsa o fiil durum Durum fiili olup da nesne alabilen az da olsa fiil vardır. Bu fiiller hareket bildirmediği için durum fiili olarak kabul edilir. özlemek, beğenmek…Durum Fiillerine Örnekler➥ Odaya girdiğimde televizyonun karşısında gülüyordu.➥ Gece geç yattığı için sabah erken uyanamadı.➥ Bir an önce annesine kavuşmak için merdivenleri hızlıca çıktı.➥ Her saba okula otobüsle gidiyor.➥ Misafirler gider gitmez hemen yattı.➥ Bulaşıkları yıkadıktan sonra koltuğa uzandım.➥ Teyzem her akşam sahil boyunca yürür.➥ Sibel, yarışmayı kazanamadığı için ağlıyormuş.➥ Rıza her sabaha derse geç geliyor.➥ Borçlarını ödeyemediği için arabasını satacakmış.➥ Kerem şu an evde bilgisayar oyunu oynuyordur.➥ Tatilde iyice dinlenin.➥ Başkanın uyarısıyla tüm salon bir anda sustu.➥ Otobüs durmaması gereken yerde durdu.➥ Birkan’a artık teyzesi bakacak.➥ Çocuk, birden elektrikler kesilince çok korktu.➥ Ağaçtaki meyvelere ulaşmak için durmadan zıplıyor.➥ Eve girer girmez mutfağa doğruldu.➥ Neden sabahları geç kalkıyorsun.➥ Kedi birden önüme çıkınca çok Fiilleri Nedir?Öznenin kendi isteği dışında meydana gelen, kendiliğinden oluşan değişikliği anlatan fiillere oluş fiilleri denir.➜ Oluş fiilleri, zamanla ortaya çıkan, kendiliğinden oluşan bir durumu anlatırlar.➜ Bir fiilin oluş fiili olup olmadığını anlamak için eylemin istem dışı ve kendiliğinden oluşup oluşmadığına Fiillerine Örnekler➥ Ahmet’in köpeği de artık iyice yaşlandı.➥ Bahçedeki otlar çok uzamış.➥ Onun da saçları ağarmış.➥ Bu makine kullanılmadığı müddetçe paslanır.➥ Anneme anneler günü için aldığım çiçekler solmuş.➥ Bebeğin karnı acıkmış.➥ O çiçeğe su vermezsen yaprakları sararacak.➥ Üç gün sonra eve gelince baktık ki ekmek, peynir, yoğurt hepsi küflenmiş.➥ Pastayı dolaba koyalım ki bayatlamasın.➥ Görmeyeli baya büyümüşsün.➥ Sıkı bir diyetle bir ayda tam on kilo zayıfladı.➥ Dondurmaları buzluğa koymayı unuttuğun için dondurmalar erimiş.➥ Köye gitme zamanı; kirazlar olgunlaşmıştır.➥ Evin ahşap merdivenleri bakımsızlıktan için için çürümüş.➥ Bahar geldi; ağaçlar yeşerdi.➥ Bünyesi zayıf olduğundan çabuk hastalanır.➥ Bu balta da iyice körelmiş.➥ Ben kalkayım artık; yemek pişmiştir.➥ Bu günden sonra artık havalar soğur.➥ Tavuk da nar gibi kızarmış.*** İş – Oluş – Durum Fiilleri Örnekleri içeriği hakkında söylemek istediklerinizi aşağıdaki yorum alanına yazabilirsiniz.
Fiil Nedir? Eylem Nedir? İş Kılış, Oluş, Durum Fiilleri İnsanların yaşamları boyunca karşı karşıya kaldıkları iki unsur vardır. Birincisi varlıklar yani nesnelerdir. İkincisi ise gerçekleştirmiş oldukları hareketlerdir. Bu hareketlerle bağlantılı bir şekilde eylemler ortaya çıkmaktadır. Peki fiil nedir? Varlıkların bir zaman ve mekan kapsamı dahilinde bulundukları her türlü hareket, durum, oluş ve kılışları bildiren sözcüklere fiil denir. Örneğin; başla-, otur-, tut-, bak-, fırlat- gibi… Fiillerin tek başlarına kullanılmaları mümkün olmamaktadır. Fiiller incelendiğinde aslında bağımsız sözcükler olmadıkları, cümle içinde ancak başka sözcüklerle yani adlarla bağlantı kurarak bir ilgi ifade oluşturabildiklerini söyleyebiliriz. Eylemlerin anlam ilgisi kurabilmesi için de şahıs ve kip eklerini alması gerekir. Bir kelimenin fiil olup olmadığı nasıl anlaşılır? Bir sözcüğün fiil olabilmesi için mutlaka “-mek, -mak” mastar ekini alabilmeleri gerekmektedir. Mastar eklerini üstlerine alabilen sözcükler eylem olarak tanımlanabilir. Örneğin; “Gel” sözcüğü “-mek” mastar ekini alabilir Gelmek Ancak “Araba” sözcüğü “-mak” mastar ekini alamayacağından eylem olarak tanımlanamaz Arabamak Fiil Çeşitleri Anlamları Bakımından Fiiller Eylemler birçok özelliğe göre farklı kategorilere ayrılmaktadır. İçeriklerine yani anlamlarına göre filleri oluş, kılış ve durum olmak üzere üç başlıkta inceleyebiliriz. A. Oluş Fiilleri Herhangi bir dış müdahalenin olmadan bir durumdan başka bir duruma geçişi anlatan eylemlere “Oluş fiilleri” denir. Bu eylemler bir varlıkta kendiliğinden gerçekleşen bir değişiklik dile getirilir. Örneğin; “Bayatlamak” fiili ele alındığında buradaki söz konusu hareketin gerçekleşmesinde herhangi bir varlığa gereksinim duyulmaz. Dolayısıyla bu sözcükler “Fiilde çatı” bakımından geçişsiz fiillerdir. Oluş Fiil Örnekleri Zamanla o da babasına benzedi. Benzemek başkasının müdahalesiyle değil ancak kendi kendine gerçekleşen bir eylemdir. Ayrıca “neyi, kimi” sorularına cevap alamadığımızdan fiil geçişsizdir. Dolaba koymayı unuttuğumuz peynirler çürümüş. Çürümek oluş fiilidir çünkü bu eylemin gerçekleşmesi kendi kendine olabilecek bir süreç gerektirir. Ayrıca “neyi, kimi” sorularına cevap alamadığımızdan fiil geçişsizdir. Büyümek, küçülmek, bayatlamak, körelmek, sararmak, solmak, sızmak, kararmak, pişmek, sönmek, gürleşmek, morarmak, paslanmak, küflenmek, yeşermek… B. İş Kılış Fiilleri Yüklemde belirtilen hareketin bir kişi tarafından yapıldığını ve yapılan işin bir varlığı yani nesneyi etkilediği eylemlere “İş/Kılış Fiilleri” denir. Yapılan işten bir nesne etkilendiği için bu eylemler geçişli fiillerdir. Dolayısıyla “neyi, kimi?” sorularına cevap verilebilmektedir. Örneğin; “Boyamak” sözcüğünü ele alalım. Cümle içinde kullanıldığında boyama işini yapan bir özne bulunur. Ayrıca boyama işinden etkilenecek, yani boyama işleminin yapılacağı bir nesne de bulunur. Bunu bir cümle üzerinden daha da somut hale getirelim Babam evin duvarlarını boyamıştı. Boyama eylemini yapan=Babam. Boyama işinden etkilenen nesneneyi boyamıştı?=Evin duvarlarını Şampiyonluk maçını tekrar seyretti. Seyreden kim?=O. Neyi seyretti?şampiyonluk maçını Beslemek, görmek, çevirmek, yazmak, öğretmek, ısırmak, ıskalamak, bozmak, sürmek, almak, sulamak, söylemek, uçmak, giymek, sermek, satmak, yıkamak, dinlemek, katlamak, parçalamak, sevmek, çekmek… C. Durum Fiilleri Eylemde belirtilen hareketin bir özne tarafından herhangi bir nesneyi etkilemeden yapılmasına “Durum fiilleri” denir. Bu eylemler öznenin içinde bulunduğu durumu ifade etmektedir. Bu eylemlerin geçişsiz olduklarını yani nesne alamadıklarını ve dolayısıyla “Neyi? Kimi?” sorularına cevap vermediklerini söyleyebiliriz. Sınıfta sessizlik olmayınca öğretmen çok kızdı. Kızan kim?=Öğretmen. Neyi, kimi kızdı?= Bu sorulara cevap alamamaktayız. Haberi alınca odada sessiz adımlarla yürüdü. Yürüyen kim?= O. Neyi, kimi yürüdü?= Bu sorulara cevap alamadığımızdan geçişsizdir. Sevinmek, ağlamak, gülmek, üşümek, yapışmak, somurtmak, tiksinmek, uyumak, titremek, kalmak, bakmak, bağırmak, basmak, gücenmek, durmak, yüzmek, koşmak, korkmak, yağmak, oturmak, gitmek, gelmek…
İÇERİKLERİ BAKIMDAN FİİLLER Fiiller, içerikleri bakımından ya oluş, klış ve kılınış biçimindeki bir iş ve hareketi ya da bir durumu karşılarlar. Buna göre de fiilleri içerik bakımından üç alt gruba ayırmak mümkündür. A. Oluş Bildiren Fiiller ak-, art-, ballan-, belirle-, benze-, birik-, büyü-, cıvı-, coş,- çisele-, çökel-, çürü-, delir-, diril-, doğ-, dol-, doy-, eri-, eski-, fosla-, göver-, gürleş-, güzelleş-, huylan-, ıslan-, ışı-, islen-, kabuklan-, kana-, karar-, kay-, kızış-, ko-, körel-, kudur-, küflen-, makineleş-, morar-, öl-, parılda-, parla-, paslan-, patla-, piş-, pörtle-, sarar-, sız-, soğu-, sol-, sön-, sür-, taş-, tozu-, tüt-, uz-, yeşer- gibi Verilen örneklerde görüldüğü üzere, oluş bildiren fiiller, cümlede yüklemin gösterdiği işin olma niteliği taşıdığını, oluışun yapana yöneldiğini belirten, dolayısıyla herhangi bir nesneye ihtiyaç göstermeyen fiillerdir. Bunları geçişsiz fiiller diye adlandırıyoruz. • Eskiden Sakarya bu köprünün altından akarmış. Abasıyanık • Kafasında günden güne çeşitli düşünceler, çeşitli kaygılar beliriyordu. O. Hançerlioğlu • İhtiyar Süleyman Çavuşun ellerinde büyüdüm. A. Gündüz • Ankara yeşillendikçe daha da güzelleşti değil mi? • Hava iyie kararmış, caddenin bütün elektrikleri yanmıştı. • Balkona koyduğumuz elmaların çoğu çürümüş. • Son yıldız vadinin üzerinde bir yanıp bir sönüyordu. T. Buğra • Yerlerde çimenler yeşermiş erik dalları bembeyaz çiçeklerle örtülmüştü. • Suların kenarındas Sarayburnu içli, hisli ve sırlı bir nur gibi parıldar. A. Ş. Hisar • Genç kızın biraz evvelki delinmiş bir balon gibi sönüverdi. H. Taner B. Bir Kılış ve Kılınış Bildiren Fiiller adımla-, as-, besle-, biç-, boya-, böl-, buda-, büz-, çevir-, diz-, döv-, düşün-, eğir-, ek-, gagala-, giyin-, giy-, kapa-, kaşı-, kovala-, oku-, öğren-, öğret-, parçala-, pişir-, seç-, sula-, tara-, tıka-, uç-, vur-, yaz- gibi. Örnekleri sıralanan kılış ve kılınış fiilleri, cümlede yüklemin gösterdiği işi yapma niteliği taşıdığını, yapanın dışındabir nesneye yöneldiğini, bir varlık üzerinde etkisini bulunduğunu gösteren dolayısıyla nesne gerektiren fiillerdir. Bunlara da geçişli fiiller diyoruz. • Besledik büyüttük danayı tanımaz oldu anayı atasözü • Saçlarını kendi eliyle boyamış. • Sürekli olarak düşünüyor, ama neyi düşündüğünü kimseye açıklamıyor. • Dama serilen tarhanayı kargalar gagalamış olmalı. • Üç beş kişi birbiri arkasına koşup duruyor ama kimin kimi kovaladığı belli değil. • Hayat boyu karşılaşılan olaylar insanı iyiden iyiye pişiriyor. • Trafik yolları tıkamış, geçilecek gibi değil. C. Durum ve Tasvir Bildiren Fiiller alış-, az-, bağdaş-, bat-, beğen-, bekle-, bez-, bık-, buna-, çim-, dinel-, gücen-, inle-, kan-, özle-, pepele-, sevin-, solu-, somurt-, sus-, şaşır-, tiksin-, titre-, uykla-, uyu-, üşü-, yapış-, yat, gibi Bu fiiller herhangi bir oluş ve kılışı değil, yalnızca hareket halinde olmayan bir durumu veya takınılan bir tavrı gösterirler. Genellikle geçişsizdirler. Ancak içlerinde beğen-, özle-, gibi az sayıda geçişli olanları da vardır. • Erzurum’a giden arkadaşımız oranın iklimine pek alışamamış. • Karşımda öyle dimdik dinelme evladım. Bir yer bulup otursana! • Bu mesleden dolayı sana gönüllenip gücendiğini sanmam. • Soğuktan mı titriyordum, yoksa heyecandan, üzüntüden mi bilmem Abasıyanık. • Su uyur, düşman uyumaz atasözü. • Rıza ona dik dik bakarak somurttu, cevap dahi vermedi H. Taner. • Hastasını muayene ederken başında bulundular mı, hele söz söylediler mi eli ayağı dolaşır, ya kalbi bulamaz, ya nabzı şaşırır A. İlhan.
kılış oluş durum fiilleri nedir